بست داربستی به عنوان یکی از اصلیترین اجزای داربست، نقش مهمی در ایجاد اتصال مطمئن میان لولهها دارد. ایمنی کارگاههای ساختمانی و صنعتی تا حد زیادی به کیفیت و مقاومت این قطعه وابسته است. هرگونه ضعف در بست میتواند به ریسکهای جدی مانند ریزش داربست و خطرات جانی برای کارگران منجر شود. به همین دلیل، تستها و کنترلهای کیفی دقیق روی بستها انجام میشود تا از استحکام و سلامت آنها اطمینان حاصل گردد. در ادامه با مهمترین مراحل تست و کنترل کیفیت بست داربستی آشنا میشویم.
اهمیت تست و کنترل کیفیت در بستهای داربستی
کنترل کیفیت بست داربستی تنها یک مرحله اضافی در تولید نیست، بلکه یک الزام جدی برای رعایت استانداردهای ایمنی است. این فرآیند کمک میکند که:
از مقاومت مکانیکی و استحکام قطعه اطمینان حاصل شود.
عیوب سطحی و ترکهای احتمالی شناسایی گردد.
دقت ابعادی و سازگاری قطعه با سایر اجزای داربست تضمین شود.
تست کشش (Tensile Test)
تست کشش یکی از اصلیترین آزمایشها برای بررسی استحکام بست داربستی است. در این روش، نمونهای از بست یا قطعه فلزی مربوطه در دستگاه کشش قرار داده میشود. سپس دستگاه نیرویی تدریجی بر روی آن وارد میکند تا زمانی که شکست یا تغییر شکل دائمی رخ دهد.
با استفاده از این تست، خواص مکانیکی بست مانند مقاومت کششی نهایی (UTS)، نقطه تسلیم و میزان تغییر شکل پلاستیک مشخص میشود. اگر بست نتواند نیروی مورد نیاز را تحمل کند، نشاندهنده ضعف در فرآیند تولید یا انتخاب نامناسب مواد اولیه است. این تست کمک میکند تا فقط بستهایی که استانداردهای بینالمللی مانند ISO یا ASTM را پاس میکنند، وارد بازار شوند.
تست مایع نافذ (Liquid Penetrant Test - PT)
بست داربستی علاوه بر مقاومت، باید عاری از ترکهای سطحی یا حفرههای ریز باشد. برای شناسایی این عیوب، از تست مایع نافذ (PT) استفاده میشود. در این آزمایش، ابتدا سطح بست تمیز میشود و سپس مایع نافذی با رنگ خاص روی آن پاشیده میشود. مایع به داخل ترکها یا حفرههای سطحی نفوذ میکند.
بعد از مدتی، سطح پاک شده و یک محلول آشکارساز روی آن پاشیده میشود. اگر روی سطح ترک یا منفذی وجود داشته باشد، با چشم قابل مشاهده خواهد بود. این روش بسیار دقیق و اقتصادی است و کمک میکند تا حتی کوچکترین نقصها پیش از استفاده شناسایی شوند.
کنترل ابعاد (Dimensional Inspection)
ابعاد بست داربستی باید مطابق با استانداردهای طراحی و نیازهای پروژه باشد. اگر بستها خارج از تلرانسهای مجاز تولید شوند، اتصال لولهها دچار مشکل خواهد شد و ایمنی سازه کاهش مییابد.
برای کنترل ابعاد، از ابزارهای دقیق مانند کولیس، میکرومتر و گیجهای مخصوص استفاده میشود. این ابزارها قطر پیچ، ضخامت بدنه و زاویههای مختلف بست را اندازهگیری میکنند. رعایت دقت در این مرحله به معنای تضمین مونتاژ صحیح داربستها و افزایش عمر مفید سازه خواهد بود.
نتیجهگیری
تست کشش، تست مایع نافذ و کنترل ابعاد سه مرحله اصلی در فرآیند کنترل کیفیت بست داربستی هستند. این آزمایشها تضمین میکنند که بستها از نظر استحکام، سلامت سطحی و دقت ابعادی در وضعیت مطلوب قرار داشته باشند. استفاده از بستهای تأییدشده و استاندارد، علاوه بر افزایش ایمنی کارگران، باعث کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری پروژه نیز خواهد شد.