تاریخ آخرین تغییرات: 19 بهمن 1401
آیا میدانستید فرفورژه یکی از پرکاربردترین و لوکسترین فلزات است؟ مطلع هستید که فرفورژه به دلیل تنوع بالا و فرم پدیری از مابقی فلزات در حوزه طراحی، سبقت گرفته است؟ و در آخر دلیل محبوبیت این فلز را میدانید؟
در جواب این سوالات باید بگوییم که همه چی به نحوه ساخت و جنس فرفورژه بازمیگردد! حتماً امروزه با نگاه دقیقتری به درب و پنچرههای جدید ساختمانها متوجه درب و پنجرههایی با طرحهای گوناگون آهنی که به گل نرده معروف هستند، شدهاید. به این طرحهای مدرن فرفورژه میگویند. طرحهایی که به آهن در دمای بسیار بالا داده میشود.
اما دلیل چیست؟ آهن فرفوژه یا گل نرده،گونهای انعطافپذیر، نرم و مقاوم از آهن نسبتاً خالص است؛ که از توده نیمه ذوب شده آهن بدست میآید. به طور کل آهن فرفوژه را میتوان آلیاژی از آهن دانست که معمولاً حاوی کربن کمتر از 0.1 درصد (0.08%) و بین 1 تا 2 درصد سرباره ذوب آهن است.
آهن فرفورژه را بیشتر برای مصارفی که در آن از چدن استفاده میشود، میتوان بکار برد، به این دلیل که چدن، سخت و شکننده بوده ولی فرفوژه بسیار نرم و انعطافپذیر و در عین حال بسیار مقاوم و زیبا است که باعث شده آهنگران علاقه زیادی به این آهن نشان بدهند.
تاریخچه فرفورژه؟
فرفورژه یک کلمه فرانسوی (Fer Forgé) میباشد که به فارسی گل نرده ترجمه میشود. فرفورژه، یعنی حالت دادن متریال آهن در قالب میلگرد، پروفیل، تسمه، ورق، لوله و… که از آنها در صنایع مختلفی استفاده میشود. حالت دادن آهن در واقع یکی از ویژگیهای آهن فرفورژه میباشد و اکنون این ویژگی به ما در صنایع مختلف کمک بسیار زیادی میکند.
قدمت آهن فرفورژه به دوران باستان برمیگردد. اولین بار برای تولید آهن فرفورژه، از روش حرارت دادن مستقیم به سنگ آهن به وسیله ذغال سنگ بوده و در نتیجه در حالی که هنوز آهن گداخته بوده مخلوطی از آهن و سرباره خارج میشود که آهنگران با کار کردن بر روی این مخلوط با چکش میتوانند به شکل دلخواه خود برسند و همچنین این نکته قابل ذکر است که هر چه بیشتر بر روی آن کار کنند، مقاوت آهن فرفورژه بالاتر میرود.
با گذشت زمان و پیشرفت علم در اروپا توانستند آهن فرفوژه را به طور غیر مستقیم از چدن در کورههای بلند تولید کنند. یکی از پرکاربردترین روشهای غیرمستقیم، به نام فرآیند پادلینگ است که توسط هنری کورت از انگلستان در سال 1784 توسعه یافت. این روش شامل ذوب چدن در یک اجاق توخالی و سپس هم زدن آن با میله به طوری که کربن موجود در فلز توسط گازهای اکسید کننده کوره حذف شود.
و با حذف کربن، نسبت آهن کربن زدایی شده جامد به تدریج افزایش مییابد؛ و سپس مخلوط غلیظ فلز و سرباره به دست آمده از یک فشار دهنده عبور داده شد، که قسمت اعظم سرباره اضافی را حذف کرد و یک استوانه ناهموار را برای نورد بعدی به شکل کاملتر تشکیل میدهد. که در نتیجه یک آهن فرفوژه مقاوم تولید میشود.
فرفوژه در ایران
فرفورژه متشکل از مجموعهای از آهنآلات است که به صورت منظم و نامنظم به دور هم پیچیده شدهاند تا ترکیبی زیبا و بسیار چشمنواز را بهوجود بیاورند. که به محصول نهایی گلنرده هم گفته میشود.
صنعت تولید محصولات فلزی عمدتاً از آهن و چدن میباشد، که اصطلاح قدیمی چلنگری نیز برای آن مناسب است. هنر گلنردهسازی و آهن فرفورژه که از قدیم در کارگاههای کوچک آهنگری و با روشهای: سنتی، گداختن، شکل دادن، ریختهگری و سایر روشها در ایران انجام میشد، در سالهای اخیر پیشرفتهــای فراوانی داشته و تبدیل به صنعت تولید گلنرده و فرفورژه در کارگاهها و کارخانههای بزرگ با بکارگیری شیوههای نوین و استفاده از ابزارآلات پیشرفته نسبت به گذشته گردیدهاست. و در نتیجه ایران به یکی از صادرکنندگان بزرگ محصولات فرفورژه و گلنرده تبدیل شده است.
در این بین شرکت متال ایران با توسعه محصولات خود در این مسیر نقش زیادی ایفا کرده است.
1. تولید و صادرات انواع درب فرفورژه
2. تولید و صادرات انواع پنجرههای فرفوژه
3. تولید و صادرات انواع حفاظ نردههای راهپله ، پیادهروها و….
4. تولید انواع قطعات گلنرده جهت تزیین درب و پنجره و نمای ساختمان
ویژگی فرفورژه
در قسمتهای قبلی توضیح دادیم که آهن فرفورژه از مخلوط سنگ آهن و سرباره تولید میشود؛ این سرباره خواصی را به فرفورژه میدهد که در مابقی فلزات پیدا نمیشود. همچنین فاقد کربن است و همین موضوع دلیلی بر برتر بودن فرفورژه نسبت به فولاد و چدن است زیرا فاقد کربن بودن فرفورژه باعث میشود این آهن شکل پذیر شود و به شکل دلخواه، آن را تبدیل کرد.
از دیگر ویژگیهای فرفورژه که از اهمیت بالایی برخوردار است به مقاومت در برابر خوردگی آن میتوان اشاره کرد. طبق تحقیقات و مطالعات صورت گرفته؛ غنی سازی نیکل، خوردگی را کاهش میدهد و همچنین با کار کردن بر روی فلز، ناخالصیهایی مثل مس، قلع و نیکل را پخش میکند که خود این کار هم موجب بهوجود آمدن شرایطی میشود که الکتروشیمایی ایجاد شود و خوردگی را کاهش دهد. در ادامه ویژگی فرفورژه را توضیح میدهیم:
چکش خوار بودن: شکلپذیری یا چکش خوار بودن یکی از مهمترین مزیتهای فلزات است. آهن فرفوژه را با حرارت دادن دوباره، میتوان به اشکال مختلف تبدیل کرد. در واقع هرچقدر بیشتر بر روی آن کار کرد، استحکامش بالاتر میرود.
جوشکاری آسان: همانطور که گفتیم فرفورژه فاقد کربن است و همین موضوع سبب برتری نسبت به مابقی فلزات شده است، و نداشتن کربن کمک میکند در جوشکاری به راحتی اتصال پیدا کند.
تنوع: به دلیل شکلپذیر بودن فرفوژه تنوع در نقشهای آن بسیار بالا بوده و همین دلیل سبب شده تا خیال مشتریان راحت باشد.
زیبایی: بیشک میتوان اظهار داشت که یکی از مهمترین عوامل موثر در زیبایی ساختمان، نقشهای فرفورژه بر روی درب، پنجره و نردهها است و اگر از این نوع فلز و طراحی استفاده نمیشد؛ ظاهر ساختمانها و نقشها کاملا متفاوت بوده و میتوان گفت بیروح بود و از زیبایی که فرفورژه برخوردار است خبری نبود.
قیمت مناسب: با توجه به ماندگاری و ظریفکاری طرحهای فرفورژه، در قیمتهای بسیار مناسب در متالیران ارئه میشود. برای اطلاعات بیشتر از قیمتها میتوانید با ما ارتباط بگیرید.
کاربرد فرفوژه
در هزاره دوم قبل از میلاد، آهن فرفورژه جایگزین فلز برنز شده؛ و در کشورهایی مانند چین و هند از آهن فرفورژه برای ساخت سلاح بود. مزیت اصلی فرفورژه در آن زمان در دسترس بودن بیشتر نسبت به مابقی فلزات بود. سالها از آهن فرفورژه برای ساخت سلاح و زرههای جنگی استفاده شد تا در قرن نوزدهم از آهن فرفورژه برای ساخت و ساز ساختمان بخاطر استحکام و مقاومت آن نسبت به چدن استفاده شد. و همچنین در قرن بیستم برای جوانب تزیینی استفاده شد.
نردهها، دربها، پنجرهها و… که از جنس فرفورژه هستند و امروزه بسیاری استفاده میشود از زمانهای دور تولید میشدند. برای مثال میتوان به استفاده فرفورژه برای سازههای تزیینی در قرون وسطا که بیشتر در کلیساها نمونه آن را میتوان دید، اشاره کرد. در ادامه برخی از کاربرهای فرفورژه را باهم مرور میکنیم. امروزه از آهن فرفورژه عمدتا برای مصارف تزئینی، ساخت دروازههای فلزی، نردههای آهنی، مبلمان باغ و سایر آهنآلات در فضای باز مورد استفاده قرار میگیرد.
ساختمان سازی: در کشور ما در نمای بیرونی ساختمان به ویژه برای درب، پنجره، نرده و… بیشترین استفاده از این سبک میشود.
مبلمان: در بیشتر طرحهای، پایه مبلمان و یا دسته مبلها نیز فرفورژه دیده میشود.
دکور خانه: فرفورژه به جزئیات خانههای ایرانی نیز نفوذ کرده است به طوری که در طرحهای ساعت دیواری، میزها و… نیز به چشم میخورد.
انواع فرفورژه
فرفورژه تزئینی: امروزه انواع فرفورژهها، کاربردهای تزئینی بسیار زیادی دارند. که هر کدام خود به تنهایی یک اثر هنری هستند از جمله: تابهای بازی، چراغهای مشعلدار، پارکی و آویز، صندلیها و میزهای حیاطی، آلاچیق، سایهبان، پلاکهای معرفی، نیمکت، سطلهای زباله و… که این وسایل در ابعاد، رنگ و طرحهای متنوع و خاص ساخته میشوند. استفاده از این فراوردههای فرفورژه فضای ساختمان شما را زیباتر و دلنشین میسازد.
فرفورژه چوبی: طراحیهای مدرن و بینظیر ترکیب چوب با فرفورژه که دوام و استحکام فرفورژه و همینطور اصالت و زیبایی خیره کننده چوب هر دو باهم در این دربها به وضوع حس میشود. استفاده از این ترکیب بر روی دربهای ورودی ساختمان، نیمکت، آلاچیق، نرده و پنجرهها باعث میشود تا زیبایی آنها دو چندان شود.
فرفورژه چدنی: آلیاژ فرفوژه دارای ویژگیهای استقامت و ماندگاری بسیار بالا است. که به همین علت در صنعتهای مختلف این فلزی کاربرد زیادی دارد.
فرفورژه لولهای: این نوع فرفوژه تنوع بسیار بالا و کاربردهای زیادی در نرده راهپله تمام یا قسمتی از آن، حفاظها، پشت پنجرهها، چراغها و… دارند. همچنین در ترکیب با گلنردهها، به حفاظها و نردهها جلوهای شیک و لوکس میدهد.
فرفورژه یا چدن
تمایز اصلی بین چدن و فرفوژه در نحوهی تولید آنها است. تفاوتها را میتوان از نام این دو فلز نیز متوجه شد، فرفوژه یک آهن کار شده است و اغلب هر آنچه را توسط فرآیند ریختهگری شکل گرفته، توصیف میکند. آهن فرفوژه، محصول جانبی از ذوب سنگ آهن میباشد که به طور کلی از مخلوط اکسیدهای سیلسیم، گوگرد، فسفر و آلومینیوم تشکیل شده است.
این آهن با حرارت دادن مکرر و کار با ابزار تغییر شکل، ساخته میشود. آهن فرفوژه بسیار قابل انعطاف است و اجازه میدهد تا آن را گرم کرده و دوباره گرم کرده و به اشکال مختلفی تبدیل کند.
این آهن هرچه بیشتر کار کند، قویتر میشود و از نظر ظاهری دارای فیبر میباشد. لذا این آهن در برابر خستگی بسیار مقاوم است و اگر مقدار زیادی فشار به آن وارد شود قبل از خراب شدن مقدار زیادی تغییر شکل مییابد.
اما حال نوبت به چدن میرسد، چدن میتواند به طیف وسیعی از آلیاژهای آهن اشاره داشته باشد، اما معمولا با آهن خاکستری مرتبط است. چدن، آهن خالص نیست و حاوی 2 الی 4 درصد کربن به علاوه مقادیر کمی سیلسیم و منگنز است. ناخالصیهای دیگر نیز مانند گوگرد و فسفر در آن معمولاٌ میباشد.
فلز چدن در اثر ذوب سنگ آهن و مخلوط کردن آن با ضایعات فلزات و سایر آلیاژها تشکیل میشود. سپس مخلوط مایع در قالب ریخته میشود تا خنک و جامد شود. چدن ماهیت بسیار شکنندهای دارد، به این معنی که نسبتا سخت و غیر قابل انعطاف است.
چدن نسبت به آهن فرفوژه سختتر، شکنندهتر و قابلیت انعطاف کمتری دارد. نمیتوان آن را خم کنی یا بِکشی، زیرا مقاومت کششی ضعیف آن به این معنی است که قبل از خم شدن یا تحریف، شکستگی خواهد داشت. با این حال از مقاومت فشاری خوبی برخوردار است.
فرفوژه یا استیل
در مقایسه اینکه فرفورژه بهتر است یا استیل باید گفت در صورتی که تنوع طرح، رنگ، زیبایی در کنار ظرافت، قیمت و مقاومت مناسب، مد نظر باشد. فرفورژه مناسبتر میباشد. اما اگر استحکام، طول عمر و مقاومت بالا بیشتر در اولویت باشد. استیل مناسبتر میباشد. همچنین کاربرد فرفورژه بسیار بالاتر از استیل است، و میتوان از این فلز در بسیاری از زمینهها استفاده کرد.
فواید استفاده از فرفورژه
آهن فرفورژه نسبت به گزینههای دیگر در برابر خوردگی مقاومت بالایی دارد به همین دلیل بسیاری از دروازهها، عتیقههای موجود در کلیسا و خانههای قدیمی که قدمت برخی از آنها بیش از قرن 13 میلادی است! هنوز هم در شرایط عالی هستند.
آهن فرفوژه در حالت عادی برای جوشکاری است، زیرا از فولاد یا آهن خالص قابل انعطاف است. بنابراین میتوانید برای کارهای تزئینی ظریف یا مجسمه سازی انتخاب بهتری باشد. کارهای حفاظتی را میتوان با همان مواد و تکنیکهای مورد استفاده برای نمونه اصلی انجام داد، در حالی که انتهاب آهن فرفوژه برای قطعات جدید میتواند به حفظ روشهای سنتی آهنگری کمک کند.
برخی از مصارفی که جای خود را به محصولات فرفورژه دادند:
نرده هایفرفورژه به جای نرده استیل و سنگهای قلیانی
دربهای ماشین روی فرفورژه به جای کرکره برقی
درب آپارتمان به جای دربهای ضد سرقت و …
نحوه قیمت گذاری فرفورژه
محصولات فرفورژه، در گذشته بسیار بیشتر از امروز مورد استفاده قرار میگرفته است. و تولیدات فرفورژه بیشتر از امروز داخل منازل قرار داشت. ولی امروزه بنا به دلایلی و قرار گرفتن مبلمان و تخت خواب و لوازم منزل مثل آینه کنسول، میز ناهار خوری، مبلمان، تخت خواب، میز تلویزیون، عسلی، ویترین، انواع ساعت، انواع شمعدانها و… دیگر مصنوعات فرفوژه و سختی کار بسیار زیاد برای تولید این نوع اجناس باعث شده است. فرفورژه در زمره کالاهای لوکس قرار بگیرد. و موجب بالا رفتن قیمتهای این نوع کالاها شده است.
در کل قیمت گذاری روی این نوع کالا بنا به میزان پر کار بودن و کم کار بودن محصول که سبب زحمت بیشتر آهنگر هنگام تولید این محصول است میباشد.
نتیجهگیری
فرفورژه حالت پذیری بسیار بالایی دارد، به دلیل همین حالت پذیری میباشد که از نردههای ساختمان، دربهای پارکینگ و ورودی منازل گرفته تا ریزترین وسایل دکوری در منازل را از جنس فلز فرفورژه مشاهده میکنیم؛ ولی بیشترین کاربرد را در صنعت ساختمان سازی میبینیم که انواع نردهها ، دربها با این فلز طراحی و ساخته میشود.
محصولات فرفوژه، علاوه بر ظرافت و زیبایی که دارد بسیار مقاوم میباشد و طی مراحل مختلفی از جمله: طراحی و قالب سازی، ریختگری، آهنگری و جوشکاری آماده میشود.
اما جالب است بدانید که محصولات ساخته شده توسط این فلز با توجه به مراحلی که برای ساخت این محصولات وجود دارد قیمت مناسبی دارد و در ایران به دلیل قدمتی که فلزات از گذشته داشته است بیشترین صادرات را دارد. فرفوژه، نیاز به مراقبت خاصی ندارد و با استفاده صحیح سالیان سال قابل استفاده میباشد و نیاز به تعویض مداوم ندارد.
نردهها و دربهایی که در ساختمانهای مدرن، ویلاها و… میبینیم کاملا بیانگر زیبایی و ظرافت و در عین حال مقاوم و کاربردی بودن این فلز میباشد. شاید به جرأت بتوان گفت که تنها فلزی که کاربرد بسیار فراوانی دارد و از دربهای غولپیکر پارکینگها، ورودیهای ویلاهای لوکس، قسمتهایی از تخت خوابها تا ریزترین قسمت کار شده بر روی مبلمان منازل دیده میشود، فرفورژه میباشد .
فرفوژه یا گل نرده، آلیاژی از آهن است که درصد کربن آن بسیار ناچیز (کمتر از 0.08%) میباشد. این محصول آهنی به دلیل وجود کربن کم در آلیاژ آن، قابلیت فرم پذیری بالایی دارد.
محصول جانبی از ذوب سنگ آهن که عموماً مخلوطی از اکسیدهای سیلیکون، گوگرد، فسفر و آلومینیوم تشکیل شده است.
فرفورژه آهنی لوکس و زیبا است به همین دلیل امروزه برای دربها، نردهها، حفاظ پنجرهها، بسیاری از وسایل زینتی و… در ساختمانهای مسکونی و تجاری، باغها و ویلاها استفاده میشود.
آهن فرفورژه حاوی مقدار کمی کربن است. این یعنی تقریباً جنس آن مثل آهن خالص است، بنابراین احتمال تشکیل زنگ وجود دارد. با استفاده منظم از رنگ و از بین بردن لکههای زنگ زدگی با برس سیمی میتوانید از اجسام آهنی در برابر زنگ زدگی محافظت کنید.
تفاوت اصلی بین این دو ساده است: آهن، مایع مذابی است که در قالب ریخته میشود و در آخر سرد میشود. اما فرفورژه آهنی است که حرارت داده شده و سپس با ابزار بر روی آن کار شده و تغییر شکل میدهند. در واقع، اصطلاح «فرور» از فعل ماضی کلمه «کار شده» گرفته شده است.